Weg met de bakfietssubsidie
Maar laten we wel wezen: het subsidiëren van kinderopvang slaat nergens op. Er is geen goede reden te bedenken waarom bijvoorbeeld mijn vriendin Sascha, bewust kinderloos onderneemster, via de belastingen mee moet betalen aan de kinderopvang voor tweeverdieners. Kom op zeg, het leven is keuzes maken en keuzes hebben consequenties.
Toen ik gisteren via Twitter zoiets riep, kreeg ik twee redenen terug waarom kinderopvang macro-economisch gezien het subsidiëren waard zou zijn. De eerste is dat de arbeidsparticipatie omhoog moet. Vrouwen moeten werken. De tweede is dat we kinderen nodig hebben, om als wij bejaard zijn onze AOW te betalen en onze doorligplekken te verzorgen. Vrouwen moeten baren. Beide redenen zijn onzin.
Een hogere arbeidsparticipatie klinkt mooi, maar is economisch gezien geen doel op zich. Het gaat om de extra belastingen en premies die al die werkende vrouwen opbrengen. Dus bij het subsidiëren van kinderopvang geven we belastinggeld uit, laten we zeggen een bedrag X, om een extra belastingopbrengst Y te genereren. Dat kan uit alsY groter is dan X. Dus: een vrouw kan een baan krijgen voor bruto €1500, netto €1000 per maand, maar dat kost haar €1000 aan kinderopvang, dus dat doet ze niet. Nu zet je er €100 subsidie tegenaan en hoppa: werken wordt lonend, er ontstaan per maand €500 extra belastingopbrengsten en €100 extra netto inkomsten voor het gezin, en dat alles voor maar €100 subsidie.
Helaas: zo liggen de verhoudingen niet. Als mijn partner bruto €3.000 per maand verdient en ik kan een baan krijgen voor €1500 bruto, en de maandelijkse kosten van kinderopvang bedragen €1040 (een kind onder de vier, vrijwel voltijds), dan krijgen we daarvan in 2010 €723 terug van de belastingdienst, betalen we zelf €313 en houden we netto ruim €2700 besteedbaar inkomen per maand over. En de overheid creëert ongeveer €500 extra belastingopbrengst met €723 subsidie. Dat kan niet uit.
Als ik twee keer zo veel kan verdienen en twee kleine kinderen heb zijn de getallen nog veel duidelijker. Kijk maar eens op de handige kinderopvangtoeslagcalculator. Kortom: de subsidie komt voor een groot deel terecht bij mensen die het niet nodig hebben en bovendien kost het meer dan het aan extra belastingen en premies oplevert.
Het is soms waar dat de vrouw die tijdelijk stopt met werken niet alleen gedurende die periode, maar ook de rest van haar loopbaan minder zal verdienen en dus minder belasting op zal leveren. Maar dat is zeker geen wetmatigheid; het geldt vooral voor hoger opgeleiden. Met kinderopvang doet een vrouw in die gevallen een investering in haar toekomstig verdienvermogen, net als bij een studie. En net als bij een studie is een leenmogelijkheid daarvoor de juiste oplossing, niet een subsidie.
Het argument dat we de kinderen nodig hebben om de bevolkingspyramide een beetje in evenwicht te houden is op zich wel waar, maar dan kan je beter de kinderbijslag en de kindertoeslag verhogen en/of een intelligenter, meer arbeidsmarktgedreven, immigratiebeleid voeren.
De kosten van het subsidiëren van kinderopvang zijn de afgelopen vijf jaar met ruim twee miljard gestegen. Twee miljard die grotendeels overgeheveld wordt naar tweeverdieners die het niet nodig hebben. Voor alleenstaande ouders zou je een uitzondering kunnen maken, maar voor de rest: weg ermee, met die babboebakfietssubsidie.
7 opmerkingen:
Tsja, jouw vriendin Sascha betaalt indirect ook mee aan de ziektekosten van buurman Henk die al zijn hele leven rookt en nu COPD heeft. Andersom heeft Annie, die al haar hele leven werkt en nauwelijks opleiding heeft, meebetaald aan de studie van Sascha. Dat heet solidariteit.
Los daarvan: als een man en een vrouw beiden een kind willen, zal, zonder opvang, meestal de vrouw haar carriere moeten opofferen. Je zou kunnen betogen dat dat niet eerlijk is en kinderopvang die ongelijkheid kan helpen opheffen.
De financiele kant van je verhaal zal vast kloppen (al kan ik me niet voorstellen dat het geld grotendeels naar tweeverdieners gaat die het niet nodig hebben). Maar geld zou niet het enige criterium moeten zijn.
Maaike, ik heb het alleen over de economische kant, dat klopt. Van het nut van kinderopvang voor gender equality weet ik niets. Mijn persoonlijke mening is wel: als je zo nodig én kinderen én een baan wilt, regel dat dan. Vind een huisman/huisvrouw, ga minder en/of vanuit huis werken, begin een opvangcoöperatie, ga werken in een sector als de zorg, waar goede voorzieningen zijn, ga in Denemarken wonen, sluit er een lening voor af of trek bij je bejaarde moeder in. Weet ik veel. Mijn moeder werkte ook. Waarom moet "de overheid" en dus de belastingbetaler altijd opdraaien voor allerlei deelbelangen? Solidariteit is wat je organiseert; geen natuurwet en ook niet iets dat per definitie goed is. Wist je dat miljonairs van boven de 65 AOW ontvangen? Solidair, nietwaar?
Dag Ronald,
De 'argumenten' die je hierboven noemt zijn zo overduidelijk niet doordacht, dat ik niet de moeite ga nemen om er inhoudelijk op in te gaan (verhuis naar Denemarken, wtf? Zodat de belastingbetalers daar jouw kinderopvang kunnen betalen?). Ik ben blij dat het jouw moeder allemaal zo goed gelukt is, maar dat zegt natuurlijk niets over de mogelijkheden van het gemiddelde gezin in Nederland, in deze tijd. Maar ik ben het met je eens voor wat betreft de AOW :-)
Ben het grotendeels met Maaike eens. Je beschouwt dit probleem eenzijdig economisch.
Bovendien ga je in je reactie wat kort door de bocht. Het feit dat miljonairs AOW krijgen bewijst niet dat je de wens solidair te zijn moet laten varen.
'Een slimmer integratiebeleid' is me ook een iets te kort antwoord voor een probleem dat nog geen enkel land op heeft weten te lossen. Met het toekomstige tekort aan werknemers in zowel de zorg als het onderwijs is een maatregel om arbeidsparticipatie te vergroten meer dan welkom. Of dat in de vorm komt van kinderbijslag of subsidie op de opvang is voor de meeste ouders een vestzak/broekzak verhaal.
Het bevorderen van arbeidsintregratie is een kul-argument als reden voor een subsidie op kinderopvang. Met dit soort subsidies geeft de overheid vooral aan geen enkel vertrouwen te hebben in de inventiviteit van ondernemers en de mensen zelf.
Op het moment dat er daadwerkelijk onvoldoende mensen zijn om vacatures in te vullen en deze mensen voor de kinderen thuis willen zijn, zijn organisaties verplicht zelf met creatieve oplossingen te komen.
In dat opzicht wordt overigens nog veel te veel in het industrietijdperk gedacht waar mensjes achter bureautjes hun werkjes doen. Overheidsmaatregelen in deze vorm houden alles vooral zoveel mogelijk zoals het is. Simpelweg gezegd houdt het vooruitgang tegen en houdt het Nederland vastgeklonken aan de twintigste eeuw.
Natuurlijk zijn er een aantal legitieme redenen waarom de staat kinderopvang kan subsidieren en er dus een zekere solidariteit nodig is. Maar dan gaat het vooral om de onderkant van de markt aan het werk te helpen. Elke andere reden is markt- en dus innovatieverstorend.
Opvallend is overigens dat ik in alle vorbeelden vooral tweeverdieners als voorbeeld zie terwijl ik in mijn omgeving vooral single mothers & fathers de grootste behoefte aan die opvang zie hebben.
Ronald, dit blog inspireerde mij tot een eigen tekst die op mijn eigen blog is terug te vinden.
@Mark De kinderopvangregeling remt innovatie, die gedachte was mij ook door het hoofd geschoten. Bedrijven, maar ook gezinnen, worden gefaciliteerd om alles zo veel mogelijk bij het oude te laten. Aan de gezinnen-kant zie ik (in mijn omgeving, geen harde cijfers) dat opvang veelal wordt ingezet zodat papa niet minder of anders hoeft te gaan werken ...
Een reactie posten